İnsanlardan sadır olan eylemler üç kategoridir. Bunları sırası ile inceleyelim.
1.Günlük ve anlık davranışlarımız. Yemek, içmek, gezmek, okumak, yazmak, çalışmak, sevişmek, eğlenmek, oynamak, arkadaşlık etmek, uyumak gibi aktivitelerimiz vardır; bunlar kolayca değişirler. Yapıp yapmamakta kendimizi özgür hissederiz.
2-Tutumlarımız (attitudes). Tecrübe ve eğitim sayesinde biraz zor da olsa giderek bazı davranışlarımızda kalıcı değişiklikler olabilir. Bunlar kişiliğimizin daha deruni ve istikrarlı katmanıdır. Mesela bir insan yaşadıklarından dolayı zamanla daha iyimser veya kötümser, daha toplumcu veya bireyci, daha cimri veya cömert olabilir.
3-Mizacımız (karakterimiz). Bu ise değişmez. Yedi yaşında ne isek yetmiş yaşında da oyuz. Eskiler bunu “bir dağın yerinden oynadığını duyarsanız inanın, huyunu değiştirdiğini duyarsanız inanmayın” diyerek belirtmişler. Kuran bir ayetinde bunu “qul küllün yahmelü ala şakiletihi: de ki herkes yaratıldığı şekil (tabiat) üzere hareket eder” diyerek belirtmiştir. Basit bir gözlem bunu bize gösterir. Gübre böceğinin tabiatı gübreyi yuvarlamak, akrebin tabiatı ısırmaktır; onları bundan ayıramazsınız. Haset biri de ömrünün sonuna kadar hasettir. Kimsenin bir nimete kavuşmasını çekemez. Aristo bunu cansız cisimlere de teşmil etmiş. “Taşın tabiatı yere düşmek, alevin tabiatı yukarı çıkmaktır” der.
Kendinizi gözetleyin; bazı hususlarda hiç değişmediğinizi göreceksiniz. İnsan kabukta değişir, öz hep ayni öz olarak kalır. Ben kendimi bildiğimden beri ayniyim. V’Esselâm..
Dost.
Kaynak: İsa Kılıç
