Basından Seçmeler/ Gönül Uyanıktır Yazdı: Hıdırlık Tabya ve Dedem
Hıdırlık Tabya ve Dedem
Edirne’yi kuşbakışı gören Yıldırım semtinin tepelerinde, bir tümseğin eğimi içine yerleşmiş korunaklı bir yapı Hıdırlık Tabya! Burada bana hep dedemi hatırlatır.
Edirne’yi kuşbakışı gören Yıldırım semtinin tepelerinde, bir tümseğin eğimi içine yerleşmiş korunaklı bir yapı Hıdırlık Tabya! Burada bana hep dedemi hatırlatır. Ne zaman biri ‘Giritli Mustafendi’ adını ansa düşüncesi, babaannemin sözleri gelir. Büyük bir gururla diyordu, “Deden Hıdırlık Tabya’nın oğlu komutanıydı” diye…
Dedem; Girit’in üçüncü büyük şehri, Resmo doğumlu, Albay Mehmet Muharrem Efendi ve (muhtemelen) Kırım eşrafından Giray Hanım’ın oğulları, Ağır Topçu Yüzbaşı Muharrem Mustafa’dır… Beş oğlu ve bir kızı, üç de eşi vardı. İlk eşi Giritli Emeti Hanım’dan iki oğlu, Musullu Fatma Hayat hanımdan üç oğlu, Balkan göçmeni Fatma Hanım’dan da bir kızı… Emeti Hanımdan olan bir ameliyat amcam Ahmet, askeri darbe kılıç kuşanmaya hazırlanırken ince hastalıklardan vefat etmişti. Diğer amcalarım ve halamla uzun yıllara dayalı güzel anılarım var. Şu anda sadece en küçük amcam Osman Nuri hayatta, ailenin en büyüğü, direği!
Biz torunlar; Şeref, Şermin, Gönül, Gülay, Gülseven, Nazan, Canan, Mustafa Sinan ve Muharrem Cem, dedemizi duvardaki askeri üniforması içinde kaytan bıyıklı fotoğrafından tanınır…
Babasının kucağında vefat ettiğinde; babam 12 yaşında bir çocuk… “Ömer, bana ablandan gelen mektubu oku” demiş. Babamın ablasının yazdığı mektubu kapatmış, dedem bu yolculuğunun tamamlandığını tamamlamış. Ortanca amcam Basri 9, küçük amcam Nuri ise 6 yaşında… Emeti hanımdan olan iki mutlu amcam Abdurrahman (Koçyiğit) İrfan yengemle yeni evlenmiş, halam, Hikmet (Denizmen) İstanbul’da Yıldırım kökenli bir subayla evli… Çocukluk işte, o zaman bu tür bilgiler peşin düşmek aklımıza gelmemişti. Bildiğimiz kadarının fazlasını merak etmiyoruz. Bu tür soy sop meselelerini merak etmek için henüz yaşımız çok küçüktü.
Babaannem; “Deden Kut’ül Amare’den dönüşte beni Musul’dan kaçırıp Edirne’ye dile getirdi. Edirne’de bir eşi ve iki oğlu olduğunu öğrendim günlerce ağladım. İlk eşi Giritli Emeti hanım bu durumu kabullenip evi terk etti. Varlıklı ve önemli bir ailenin kızıydı, çocuklarını alıp Yeniimaret’te başka bir eve taşındı. Yabancı bir diyarda dil bilmem iz bilmem, komşularım sayesinde ayakta kaldım, direndim. Yanımda getirdiğim mücevherlerimi bir komşuma emanet ettim, istiyorum oldukça alıp bozdurup harcadık. O zaman çok fakirlik vardı memlekette” diye anlatılırdı geçmişi. Dedem’in Kut’ül Amare Savaşı’ndan kahramanlık madalyaları ile süreciürdü.
Yeniimaret’teki komşularımız dedemi anlata bitiremezdi. Tabyadan kaçarken Yıldırım’dan Yeniimaret’teki eve gelirken genç Rum kızlarının verileri dizildi, rahmetli İlyas Efendi’nin eşi Melek Hanım Teyze çok güzel anlatıldı. Bayramlarda ailece el öpmeye gittiğimizde Melek Hanım Teyze’nin dizisinde oturur dedemi anlatmasını beklerdim. Babaannem, eşinin çapkınlık maceralarından pek hoşlanmasa da yıllar önce göçüp dağılan dedemin hatıralarıyla gözleri buğulanırdı.
Dedem dönemlerindeki ayrılıklarından… Rumca,Arapça, Latince ve İngilizce ve Fransızca biliyor. Bulabildiği yerli yabancı tüm yayınları gazetelerini, takip ediyor, şiirler, hatıratlar yazıyor, şapka ve resim yapıyor. Hat sanatında önemli bir isim! Edirne’deki birçok caminin yazılarını yeniliyor, silinenleri (Eski Cami) tazeliyor. Emeklilik sonrasında İkinci Bayezid Camisinde gönüllüler müezzinlik yapıyor. Mesleği gereği kulakları ağır biçimde hasara uğratıldı. Savaşlarda, tatbikatlarda ağır topların ateşinden kaynaklanan tahribatın işitme duyusu artıyor. ‘Erken emekli olabilirsin’ teklifini, “Ben hak sahibi değilim emekli maaşını alamam” diye reddediyor. Askere, subay birliklerinin görevden alınması emri geldiğinde Edirne Erkek Sanat Okulu’nda öğretmenlik yapmaya başlıyor. Bu sırada üçüncü eşi Fatma Hanımla tanışıyor ve halam Hikmet (Denizmen) dünyaya geliyor.
Babaannem, onun yanından bir darbe daha yiyor. İtirazlar, gözyaşlarının sona ermesi, Musul’a geri dönmek istese de kaçıp geride bıraktığı aile ve ağbeylerinden korkup çaresizlik durumu kabul ediliyor. Dedem; deniz gözlü küçük kızı Hikmet’e çok düşkünlük! İlk eşinden olan iki çocuğunun ardından üçüncü eşten de bir kızı oluyor. Bu arada babaannem peş peşe hamilelikte sürekli düşük yapıyor. Bu durum kuması Fatma hanım da (biz ona büyükannemin derdik) çok üzülüyor. Sonunda babaannemi doktora götürmeye ikna ediyor. Dedemle kan sorunları görülüyor ve tedavi görülüyor… Hikmet hâlâmın doğumundan yaklaşık yıl sonra babaannemin yedinci hamileliğinden babasının Ömer Lütfi, ardından da üç yıl arayla Hasan Basri ve Osman Nuri dünyaya geliyor.
Büyükanne, İstanbul’da şu anda Türkiye’nin en performansı ve varlıklı ailelerinden birinin evinde baş aşçı. Kızını yanında alamadığı için halam Edirne’de babası, küçük işletmeleri ve ‘anne’ olarak adlandırılan babaannemle birlikte, erkek çocuk gibi büyüyor. Biniyor’da Tunca’da yüzleşiyor, ortak kardeşliklerini korumak için dövüşüyor. Mahallenin erkek çocukları bile ondan çekiniyor. Ama öte yandan da dünya güzeli bir genç kız ve tez vakitte evlenip İstanbul’a gidiyor.
“Bütün bunların Hıdırlık Tabya ile ne ilgisi var?” diye sorarsanız…!? Aslında sadece Hıdırlık Tabya ile değil, Aliş Paşa 1’nci çıkmaz sokak başındaki şimdi yerinde yeller esen iki kat ahşap ve geniş bahçeli evden izin alma, Eski Cami’nin yazılarında, Erkek Sanat Okulu’nun önünde duruyor, İkinci Bayezid Caminin’in da geçmişin burnunda tüten tüm anlatımları ve anılarıyla tekrar tekrar selamlaşıyorum. (SÜRECEK)
Hudut Gazetesi
Not: İşbu yazı, 16 Ağustos 2024 tarihinde Hudut Gazetesi’nde neşredilmiş olup oradan alınarak aynen yayımlanmıştır.
- Uzunköprü’de Ocak Projesinin ÇED Süreci Başlatıldı - Eylül 19, 2024
- Prof.Dr.Beksaç: Edirne’de Osmanlının 5 Kayıp Sarayı Var - Eylül 19, 2024
- Söğütlük Doğal Kalsın Platformu’ndan Tepki: “İsraf Bahçesi” - Eylül 19, 2024
