Rıdvan Canım Yazdı: Nerede O Eski Şehirler!
Nerede O Eski Şehirler!
İbn Haldun, şehir hayatını “bâdiye”, yani çöl, yaban hayatının bittiği yer olarak tanımlıyor.. Bu, bir anlamda hürriyetlerin sonu anlamına da geliyor belki.. Bugün şehirlerimizin nizam ve intizamı uğruna katlandığımız disiplinin, standartların, düzenlemelerin kuşattığı bir hürriyet.. Hafta sonu ve yaz tatilleri veya bayram günleri gibi çeşitli fırsatlarla kaçıp dışına çıkmaya çalıştığımız ve adına “şehir” dediğimiz mekânlarda yaşıyoruz. Ruhlarımızı tutsak eden, ama kendimiz için yine kendimiz tarafından hazırlanmış bir çember, bir kıskaç sanki şehirler.. İçerisinde yaşayanları kendinden uzaklaştıran, kaçırtan, dışında yaşayanları ise dayanılmaz cazibesi ile kendisine çeken şehirler…
Evet, hızla kentleşiyoruz.. Burada “kentleşme” sözünü bilhassa seçerek kullandığımı belirtmek isterim. Çünkü şehirleşme ile kentleşme arasında bir anlayış farkının bulunduğuna inanıyorum. Ben, “şehirleşme” sözünden insanların belirli ihtiyaçlarını gözönüne alarak şehirlerini kendi inandıkları değerlere göre oluşturmasını anlarken; “kentleşme” sözü bende öncelikle, insanların kayıtsız şartsız hayatlarını teslim ettikleri, kendileri için söz hakkının bulunmadığı ve kendisine asla müdahale edilemeyen; her meydanı, her caddesi, her sokağı birbirinin aynı, beton yığınlarından oluşmuş bloklar topluluğu fikrini doğuruyor.. Nedense kent sözüyle karşıma hep bu imaj çıkıyor.. Bu sürecin nerede noktalanacağı ise meçhul..
Her şey, şehirlerimizdeki meydanların, ana caddelerin ve hatta ara sokakların birbirine benzemesiyle başladı. Mahalle kavramı, bugünün şehir hayatında önemini yitirdi. Artık mahalle kahveleri yok.. Mahalle çocukları yok, apartman çocukları var.. İnsanların, emanet birer eşya gibi, bu yeni kentler, bu başkalarının zevklerine göre inşâ edilmiş beton bloklar içerisine birer birer bırakılması ve adeta kendi hallerine terkedilmesi, insanımızın kaderi olmamalı aslında.. Ülkemizin sahil kentlerinde, denize ayaklarını uzatacak kadar yakın mesafede beton bloklar inşâ eden insanların, bu dün-yaya, bu ülkeye hangi gezegenden geldiklerini merak ediyorum. Bir ülkenin insanına ve hatta geleceğine bundan daha büyük bir ihanet düşünülebilir mi?
Evet, sokaklarımız, ana caddelerimiz ve şehirlerimizin kimliği olan meydanlarımız şehirlerimizin ruhuna aykırı olmasın, diyoruz.. Kimlik bunalımı yaşayan şehirlerimizi, yenileşme adına, çevre düzenlemeleri adına boğazlı kazak üzerine kravat takan garip kıyafetli insanlara benzetmeyelim.. Endişemiz, bir gün bütün şehirlerimizin birbirine benzemesidir. Oysa Edirne Edirne olmalı, Erzurum, Erzurum olmalı.. Diyarbakır, Diyarbakır olmalı.. Hepsinin birbirine benzediğini düşünün, sonunda kimliksiz, kişiliksiz, beton siteleri ortalığı dolduracaktır.. Bunlara şehir diyebilir misiniz peki?
Eski şehirlerimizin kimliği ve kişiliği vardı.. Selimiye Edirne’nin kimliğidir, Meriç ve Tunca nehirleri ile bunlar üzerindeki tarihi taş köprüler bu şehrin kimliğidir.. Ne bileyim Kırkpınar Edirne’nin kimliğidir.. Meydanları ve parkları (varsa) bu şehrin kimliğidir.. Bunları kaldırırsanız Edirne’den geriye ne kalacaktır? Geri kalanı, bugün ülkemizin bütün şehirlerini çeviren yeni toplu konut alanlarında da görebilirsiniz.. Edirne’ye gelen bir misafir, eski Edirne’yi gezip görmek istiyor. Yani “eski” şehri.. Kimliği olan, kişiliği olan şehri.. Hiçbir şehre benzemeyen, hiçbir yerde olmayan Edirne’yi yani..
Benliğinden sıyrılmış, kimliğinden uzaklaşmış ruhsuz şehirlerin belki uzun birer ömürleri olabilir, ancak içinde barındırdığı insanlara ne verdiği, her zaman tartışmalara açık olacaktır. Umarız eski şehirlerimiz adına taşıdığımız endişeleri, şehir plânlamacılarımız, mimarlarımız ve mühendislerimiz de paylaşırlar.. Şimdilik yüreklerimizde taşıdığımız bu endişelere önem vermezsek, korkarız kendi ellerimizle kurduğumuz bu şehirleri, bir gün, tıpkı batılıların yaptığı gibi bırakıp kaçmak zorunda kalacağız..
Mutluluklar, güzellikler dileğiyle, hoşça kalın efendim..
Kaynak: Rıdvan Canım
- Mehmet Ali Abakay Yazdı: Kitap Fuarı mı Çocuk Kitap Panayırı mı? - Kasım 25, 2024
- İstasyon Mahallesi’ne Ulaşım Artık Üst Geçitten - Kasım 21, 2024
- Mehmet Akkaşoğlu Yazdı: Allah’ın Güzel İsimlerinden El_Mütekebbir - Kasım 21, 2024
